Regen, zon en ‘pangono’

Zo, ruim een week na mijn vorige verslag maar weer een nieuw bericht vanuit het zonnige Zambia. Alhoewel, zonnig ... Afgelopen week is het niet echt het meest zonnige weer geweest hier. Dagen achtereen regende het ’s ochtends vreselijk, regen die met bakken uit de hemel kwam vallen nog erger dan in Nederland, waardoor het verre van ideaal was. Door enkele tropische Afrikaanse ‘buitjes’ is het internet hier ook met de noorderzon enkele dagen verdwenen, vandaar dat ik nu pas weer wat kan delen hiero.

Afgelopen week ben ik vrijwel elke dag bezig geweest in de Gandhi-clinic. Dinsdagochtend werd ik nog gebracht omdat ik de weg zelf nog niet kende en bij aankomst heb ik gelijk een van de clinical officers (CO) ontmoet, Mr. Maliku. Hij begeleid mij de komende weken een beetje als in dat hij voor een deel bedenkt wat handig is om te doen. Een vriendelijk man die tijdens mijn introductie in de clinic tegen het overgrote deel van de staff vertelde dat ik Chewa spreek (wat dus helemaal nog niet zo is) en hoewel iedereen het verwonderlijk vond dat ik dat zelfs in Nederland kon leren, verwachten ze nu wel van me dat het ook goed gaat. Dat wordt dus veel oefenen de komende tijd voordat ik naar Katete ga. Heel en heel veel oefenen. Gelukkig ben ik woensdag wel direct met patiënten aan de slag gegaan, in de zin dat ik de vitals moest opmeten. Beetje laagdrempelig en weinig enerverend werk, maar ik bedacht me zelf dat het handig voor de CO’s was om de hoofdklacht van elke patiënt alvast in het dossier (een schriftje wat net zo goed op een basisschool thuis zou kunnen horen) te schrijven. Uiteindelijk resulteerde dat in korte, bondige anamneses waar de CO ook wel blij mee was. Daarop hebben we het er ook over gehad om deze komende weken ook meer klinische dingen te doen, dat ik onder supervisie al wat taken van een CO kan vervullen. Gezien de enorme hoeveelheid mensen in de wachtkamers leek me dat ook wel een handig idee en ook de beste manier voor mezelf om de komende weken nuttig te zijn voor de kliniek. Het is echt elke ochtend druk, enorm druk, voor de kliniek. Ik denk dat de twee CO’s samen zo’n 60 mensen af te werken hebben in ongeveer vijf uur tijd en meestal heeft een van de twee CO’s ook nog de taak om voor injecties e.d. te zorgen. Komt ook genoeg voor dat er maar één CO is en met dezelfde hoeveelheid mensen is de druk dan wel enorm. Maar goed, zoals zowel Mr. Maliku als Dr. Banza (de medical officer en ‘eigenaar’ van de clinic) vertelden, is de clinic ook echt understaffed. Zeker voor de nachtdienst, als er maar één nurse werkt in heel de kliniek...

Gelukkig is werken niet het enige geweest waar ik me mee bezig heb mogen houden afgelopen week. Ondanks dat ik me nuttiger voel wanneer ik als n verkapte workaholic heel veel uren per week maak, is ontspanning zo nu en dan ook wel eens handig. Afgelopen woensdag, vrjdag en zaterdag zijn we naar de Fezbar geweest hier in de stad en vrijdag ook eerst nog naar The Waterfront, een café aan de oever van de Zambezi. De Fezbar is een eetcafé hier waar veel backpackers ook komen. Het is ook wel een beetje dezelfde groep mensen die steeds binnen zit, maar dat is alleen maar gezellig. Daarnaast is er ook de kans om eens sportief aan de gang te gaan met een spelletje Beerpong. Is best nog wel lastig als je al een paar biertjes op hebt, iets met oog-hand-coördinatie enzo, maar toch erg gezellig. Zeker zaterdag, toen ik samen met een dove Zambiaanse vriend van de groep samen een potje gespeeld heb tegen twee anderen. Toen ik het balletje in het laatste bekertje gooide, was hij superblij en tilde me ineens op! Maar hij is sowieso een vrolijk type, altijd brede glimlach, ook al gaat communiceren met hem met handen en voeten. Ook heb ik woensdag en zaterdag best een tijd staan praten met Kay-Jay, die de andere vrijwilligsters al kennen van voordat ik er was. Hij werkt bij het lokale radiostation maar gaat ook zo nu en dan eens naar bijvoorbeeld Nederland in het kader van het Dance4Life-project. Natuurlijk hebben we het dus veel over Amsterdam gehad .. Overigens zijn we met n heel stel nog uit eten geweest zaterdag, omdat Sophie zondag weer naar huis ging na drie maanden hier te zijn geweest en Carolien en Daniëlle maandag allebei vertrekken. Dan blijven we nog met zijn vijven over tot begin januari, wanneer er weer twee nieuwe komen (maar ik dan ook weer net verder ga).

Zaterdag ben ik ook nog met Isabel en Lucy (Australische vriendin van haar die ze kende uit Tanzania) naar de Victoria Falls geweest, zij vooral omdat ze gingen bungee jumpen vanaf de Vic Falls Bridge en ik om vooral de omgeving eens in me op te nemen. Enerzijds omdat mijn maag nou zó sterk ook weer niet is en anderzijds omdat het wel behoorlijk prijzig was en ik er op dat moment even niet zoveel zin in had. Maar de Falls waren wel schitterend om te zien! Enorm genoten van de natuur, van de grootheid van de watervallen en me vergapen aan het diepe dal onder de brug.

Overigens ben ik de week nog verder zonder kleerscheuren door gekomen. Vanaf woensdag af ben ik namelijk elke dag op de fiets naar de clinic gegaan en het is ongeveer zo’n 3,5km fietsen. Om nu te zeggen dat de Zambianen als gekken rijden, gaat ook wat ver, maar uitkijken is het zeker. Niet in de laatste plaats omdat in veel wegen buiten de main road potholes zitten, dus als je niet goed op let, ga je zo op je plaat met een dikke schuiver door de Zambiaanse modder. Niet dat ik overigens hoef te vallen om onder de modder te zitten, dankzij de regen en het gebrek aan spatborden op de mountainbike waarop ik fiets. Opzich is die fiets wel handig, aangezien ik twee keer een flinke heuvel op moet fietsen en ook over zandpaden fiets, maar wanneer Moeder Natuur al haar water op de stad heeft gedeponeerd, is het gebrek aan spatborden iets minder. Afgelopen vrijdag was het overal hartstikke nat vanwege een fikse regenbui de nacht ervoor en kon ik uiteindelijk de opgespatte modder terugvinden op mijn armen, de bovenrand van mijn broek, onderkant van mijn tas en ’s avonds onder de douche kwam er ook een karrevracht opgedroogde modder uit. Dat moet vast heel charmant zijn geweest, de blanke dokter die onder de modder zit. Het enige voordeel wat de regen wel heeft, is dat de kliniek rustiger wordt als het flink regent. Dat betekent dus dat de mensen niet ziek zijn, anders zouden ze wel komen, volgens de receptionist. En dan gaat het allemaal wat rustiger. Dat het in Nederland overigens met afspraken gaat, is voor hen hier ook moeilijk voor te stellen. Ik sprak met een community worker daarover en die keek me verwonderd aan hoe ik vertelde hoe het bij ons gaat. “Do all people have a landline connection or telephone access then? You can’t just go to the doctor when you feel sick?” Nee, agenda’s en afspraken op bepaalde tijdstippen, daar zijn ze hier niet zo van. Pangomo dus, langzaamaan. Sowieso zijn ze ook erg verwonderd over Nederland in deze tijd van het jaar, met vorst, koude wind, hagel, sneeuw soms, ijs als het hard genoeg gevroren heeft. Bijna elke keer als ik dat vertelde wat voor weer het nu ongeveer thuis is, vroegen ze me heel verbaasd “how we survived”.

Ik merk al wel dat de cultuur anders is, maar niet wereldvreemd. Zambianen praten graag en veel en als ik even op mijn gemak alleen buiten sta om een frisse neus te halen, vragen sommigen me of ik het niet saai vind om even alleen te zijn. Ook nodigen ze je zowat overal voor uit en zijn het gewoon vriendelijke mensen. Ook het land en het hele hier zijn, in een andere wereld met andere slag mensen, is wel verfrissend maar ook wennen. Na een eerste week indrukken opdoen en verwerken, kan het nu echt gaan beginnen met me op mijn gemak voelen hier. Dat merk ik snel genoeg hoe het daarmee zit, maar voor nu afwachten maar...